રામકૃષ્ણ પરમહંસના પ્રિય શિષ્ય સ્વામી વિવેકાનંદના જીવનની અનેક એવી ઘટનાઓ છે, જેમાં સુખી અને સફળ જીવનના સૂત્ર છુપાયેલાં છે. આજે જાણો સ્વામી વિવેકાનંદ સાથે જોડાયેલો એવો જ જાણીતો પ્રસંગ જેમાં એક માણસે સ્વામીજીનો મજાક ઉડાવવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો.
પ્રસંગ પ્રમાણે સ્વામી વિવેકાનંદના જ્ઞાન અને બુદ્ધિની ખ્યાતિ દૂર-દૂર સુધી ફેલાયેલી રહી હતી. અનેક લોકો તેમને રોજ મળવાં આવતાં હતાં. કેટલાક લોકો ખૂબ જ કઠણ પ્રશ્ન પૂછી લેતાં હતાં, પરંતુ વિવેકાનંદ ઘણી સરળતાથી તેનો જવાબ આપી દેતાં હતાં. સરળ અને સચોટ જવાબ જાણીને લોકો તેમની બુદ્ધિમાનીની પ્રશંસા કરતાં હતાં.
એવી જ રીતે એક દિવસ એક માણસે વિચાર્યું કે આજે હું સ્વામીજીને કોઈ એવો પ્રશ્ન પૂછું, જેનો જવાબ તેઓ ન આપી શકે. એ વખતે ત્યાં ઘણા લોકો બેઠાં હતાં. બધાની સામે એ માણસે સ્વામીજીને પ્રશ્ન પૂછવાની પરવાનગી માંગી.
સ્વામીજીએ કહ્યું કે જે પૂછવું હોય તે પૂછો, એ માણસે પૂછ્યું કે સ્વામીજી એ કહો કે કબીરદાસજીએ દાઢી શા માટે રાખી હતી?
વિવેકાનંદે સમજાઈ ગયું કે આ માણસ માત્ર મજાક ઉડાવવા માટે જ આવો પ્રશ્ન પૂછી રહ્યો છે. તેમને એ યુવકને કહ્યું કે જો કબીરદાસજી દાઢી ન રાખતાં હોત તો આજે તમે મને પૂછત કે તેમને દાઢી શા માટે ન રાખી હતી?
આ જવાબ સાંભળીને તે વ્યક્તિ શરમાઈ ગયો અને ત્યાંથી ચૂપચાપ ચાલ્યો ગયો. ત્યાં બેઠેલાં બધા લોકો વિવેકાનંદજીના જ્ઞાનની સામે નતમસ્તક થઈ ગયા.
બોધપાઠ
આ કથાની શીખ એ છે કે આપણે ક્યારેય પણ જ્ઞાની લોકોનો મજાક ઉડાવવાનો પ્રયત્ન ન કરવો જોઈએ. આવો પ્રયત્ન કરવાથી આપણે પોતે જ મૂર્ખ સાબિત થઈએ છીએ. જ્ઞાનીઓને હંમેશાં માન-સન્માન આપવું જોઈએ. તેનાથી આપણને પણ સન્માન પ્રાપ્ત થાય છે.